Coachen met ACT

“Als je wilt wachten met leven tot je angst voorbij is, kun je lang wachten”
Steven C. Hayes

Mijn aanpak is gebaseerd op de Acceptance and Commitment Therapy ( ACT). ACT is een op mindfulness gebaseerde aanpak gericht op gedragsverandering.  Mindfulness helpt je bewust in het nu te zijn en te ervaren wat je voelt. ACT voegt daar iets heel belangrijks aan toe: toegewijde actie in de richting van je waarden. ACT heeft een stevige wetenschappelijke basis. In de Verenigde Staten heeft de theorie het predikaat ‘evidence based’ gekregen. Dat betekent dat uit onderzoek en praktijk blijkt dat de aanpak effectief is. In Amerika wordt ACT al op grote schaal toegepast, in Nederland is ACT in opkomst.

​De kern van ACT is de filosofie dat het vechten tegen onvermijdelijke zaken uiteindelijk ten koste gaat van een waardevol leven.​ Accepteer wat er buiten je macht ligt en verbind je ertoe te doen wat je leven verrijkt en waardevoller maakt.

​ACT heeft een nieuwe en verrassende aanpak in het omgaan met geluk en tevredenheid in het leven. In plaats van nieuwe technieken aan te leren om gelukkig te worden, leer je door middel van ACT minder te vechten tegen je gevoelens en gedachten. Je leert vermijdingsgedrag te ondermijnen, meer contact te krijgen met het hier en nu en, zeer belangrijk, met je eigen waarden.

Je leert je te richten op zaken die je op directe wijze kunt beïnvloeden, zoals je eigen gedrag, in plaats van controle proberen te krijgen over ervaringen die niet direct te beïnvloeden zijn, zoals je emoties en gedachten.

Doel is het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit. Hoe flexibeler je bent, hoe makkelijker je om kunt gaan met de vervelende ervaringen die je op je pad tegenkomt en hoe beter je in staat bent je leven in te vullen op basis van de dingen die waardevol zijn voor jou.

Zes bouwstenen

De praktische toepassing van ACT is gebaseerd op 6 bouwstenen, die er samen voor zorgen dat je beter in staat bent om te gaan met de uitdagingen die het leven je biedt. Ik zal ze hieronder kort omschrijven.

  1. Van controle naar acceptatie

Negatieve gedachten en gevoelens wil je liever niet ervaren, dus probeer je ze op allerlei manieren te onderdrukken, te veranderen of te controleren. Zonder langdurig succes. Acceptatie gaat over het bij jezelf toelaten en ervaren van deze gedachten en gevoelens, zodat je er niet meer tegen hoeft te vechten.

  1. Van fusie naar defusie

Fusie betekent dat je fuseert met je gedachten, ofwel je raakt gevangen in de inhoud van wat je denkt. Je denkt iets en daaraan is automatisch een gevolg gekoppeld (ik durf dit niet, dus ik doe het niet). Met defusie neem je je gedachten waar, zonder dat je iets aan de inhoud hoeft te veranderen omdat je er minder waarde aan hecht.  Het gaat er niet om je denken uit te schakelen, maar meer om een gezonde afstand te nemen van je denken.

  1. Van piekeren naar contact met het hier en nu

Piekeren over het verleden en je zorgen maken over de toekomst trekken je weg uit het heden. Je mist het leven dat zich nu afspeelt en je herhaalt vooral oude gedragspatronen. Contact met het hier en nu, niet oordelend, niet bepaald door het verleden, laat je openstaan voor de mogelijkheden en kansen van dit moment.

  1. Van het ”verhaal” over jezelf naar een ”bewust” zelf

In de loop van je levensgeschiedenis construeer je als het ware een verhaal over je ‘’zelf’’, wie je bent.  Ik ben zus en zo en daarom kan of durf ik dit niet.  Het geeft je een soort houvast, zelfs al ben je er niet blij mee. Je bent echter in staat om met een deel van je ”ik” hiervan afstand te nemen, jezelf te observeren. Dit helpt je om uit die woordenmachine te komen en een steviger gevoel te ontwikkelen van jezelf als waarnemer of als degene die ervaart. Het geeft je meer keuzevrijheid in je handelen

  1. Van moeten naar willen

Hoe meer je dingen probeert te vermijden (pijn, angst, teleurstelling, anderen willen pleasen), hoe minder je contact hebt met wat voor jou belangrijk is en welke keuzes je daarin wilt maken. Je leven bestaat vooral uit dingen die je ”moet” van jezelf en je weet niet meer wat je zelf eigenlijk wilt. In vrijheid kiezen wat voor jou belangrijk is, het ontdekken van je waarden, geeft je leven richting.

  1. Van vermijden naar ervaren

Je leven bestaat voor een belangrijk deel uit het vermijden van negatieve ervaringen, zowel in je gedachten alsook in je handelen, door bepaalde situaties te ontlopen. Daardoor kom je niet toe aan de dingen die je wilt doen. Je bent als het ware steeds de bijl aan het slijpen zonder dat je er aan toe komt om bomen te kappen en een huis te gaan bouwen. Handelen naar je waarden maakt je leven rijk, de moeite waard en zinvol, óók als dat niet vanzelf gaat en gepaard gaat met pijn en ongemak.